Günlük tutmak dendiğinde aklınıza muhtemelen kaleminin arkasını dişleyerek ilk aşkını anlatan ergen bir kız ya da duygularını bastırıp düşüncelerini kağıda döken, sonra da yazdıklarını buruşturup atan hassas bir genç gelir. Her halükarda, günlük kavramı yetişkinlikle pek bağdaştırılmaz. Peki ama gerçekten öyle mi?
İşlem günlüğü tutmak son derece faydalı bir alışkanlıktır. Bu günlük, işlem aktivitelerinizi ve işlem öncesi/sonrası düşüncelerinizi kaydettiğiniz kişisel alanınızdır. Öz değerlendirme, disiplin ve planlama açısından başarısı kanıtlamış bir araçtır. Başarılı trader'lar, işlem günlüğü tuttuklarını söylerken asla utanmazlar. Tam tersine, duygularını kontrol altına alarak, basit metrikleri uygulayarak ve işlem planlarına sadık kalarak performanslarını nasıl kolayca geliştirdiklerini gururla anlatırlar.
Neden günlük tutmalısınız?
Açık konuşmak gerekirse, günlük tutmak zaman ve emek ister. İlk başladığınızda faydaları hemen kendini göstermeyebilir. Ancak iki üç hafta sonra ilk sonuçları almaya başlar ve bu alışkanlığı sürdürdüğünüz için kendinize teşekkür edersiniz.
"Ne diye günlük tutacakmışım? Buraya kadar gayet iyi idare ettim. Arada para kaybettim ama kim kaybetmedi ki?” diye düşünebilirsiniz.
Bu oldukça adil bir soru. Size kısa ve net bir cevap verebilirim: İşlem günlüğü, sizi disipline eder, duygularınıza kapılmamayı, planınıza sadık kalmayı ve stratejinizi işe yarar hale getirmeyi öğretir. Zamanla kayıplarınız daha az rastlantısal ve sürpriz niteliğinde olur, piyasa eğilimleri ise daha anlaşılır ve öngörülebilir hale gelir.
WRITE (YAZIN) kelimesinden ipucu alabilirsiniz.
W – Write whatever you want (İstediğiniz her şeyi yazın) İleride size faydası dokunabilecek her türlü bilgi, düşünce veya duyguyu yazabilirsiniz. Bu konuda katı kurallar yok. Günlüğe yazılacaklar konusunda uzmanların önerdiği ipuçlarına yazının devamında değineceğiz.
R – Review good and bad decisions (Kararlarınızı gözden geçirin) Sadece hatalarınıza odaklanmayın. Kazançlı işlemlerinizi de detaylıca kaydedin. Sonuçta nihai hedefiniz onlar.
I – Inspect successful traders (Başarılı kişileri inceleyin) Hangi tipik modellerin kârlı işlemlerle sonuçlandığını anlamalısınız. Bunun en kolay yolu, piyasada başarılı olanları takip etmek ve onların stratejilerini örnek almaktır. FBS’nin CopyTrade uygulaması, sizinle benzer düşünce yapısındaki kişilere ulaşabileceğiniz trader topluluğuyla bu konuda size yardımcı olabilir.
T – Take chart screenshots (Grafikleri kaydedin) Fiyat hareketlerini en iyi yansıtan şey, grafiklerin kendisidir. Grafikleri dilediğiniz gibi kaydedin. Ne gördüğünüzü ve piyasanın nasıl hareket edebileceğini belirten yorumlarınızı da ekleyin.
E – Explore your emotions (Duygularınızı keşfedin) Duygularınız hem en büyük düşmanınız hem de en etkili silahınızdır. Onlara güvenin ama kontrolü elden bırakmayın! Duygularınızı kağıda döktüğünüzde, işlem sırasında göründükleri kadar güçlü veya dramatik olmadıklarını fark edersiniz. Zamanla bu duyguları kazanca çevirmeyi öğreneceksiniz.
Günlüğe neler yazılmalı?
Başlamaya hazır mısınız? İşte boş sayfayla yüzleşmeye başladığınız o an geldi. İlk işlem günlüğünüze neler yazabileceğinizi kolayca görmeniz için size bir liste hazırladım.
1. Piyasa koşulları
Öncelikle, piyasayı genel olarak nasıl çerçeveleyeceğinize ve kendinizi nasıl bir trader olarak tanımlayacağınıza karar verin. Kısa bir test çözerek Forex’teki başarı ihtimalinizi hesaplayabilirsiniz.
Finansal piyasalar gevşeme alanı değildir. Daha çok "fırtına öncesi sessizlik" gibidirler. Yine de, bu dünyada keşfedebileceğiniz, yönetebileceğiniz ve stratejilerinize entegre edebileceğiniz belirli kurallar ve davranış kalıpları vardır.
Deneyiminiz arttıkça ve piyasayı sezme yetiniz geliştikçe özgüven kazanacak ve bu sayede, kazandığınızda kendinizi dünyanın hakimi gibi hissederken, kayıpları da ağırbaşlılıkla karşılayabileceksiniz.
2. Zihinsel durumunuz
Bir işlem yapmadan önce nasıl hissettiğinizi kaydedin. İşlemin başında coşkulu ya da kaygılı olmanız, davranışlarınızı, konsantrasyonunuzu ve hızlı tepki verme becerinizi ciddi şekilde etkileyebilir. Bazı işlemler duygusal olarak nötr geçerken, bazıları sizi tedirgin eder ve şansa ihtiyaç duyuyormuşsunuz gibi hissettirir. İşlem sırasında hissettikleriniz önemlidir ve göz ardı edilmemelidir.
Bu uygulama, her işleminizin arkasındaki düşünceleri ve duygusal tetikleyicileri fark etmenizi sağlar. Hangi ruh hallerinden uzak durmanız gerektiğini anlamanıza yardımcı olur, baskıyla başa çıkmayı öğretir ve güçlü yönlerinizi avantaja çevirmenizi sağlar.
Davranışlarınızı anlamayı öğrendiğinizde, kapattığınız pozisyonlar ihtiyaç duydukları ivmeyi kazanacaktır!
3. Bir işlem senaryosu
Moral bozmak istemem ama gerçekleri söyleyeceğim: İşlem yapmak eğlenceli bir kumar oyunu değildir. Eğer böyle görüyorsanız, çok geç olmadan, hesap bakiyeniz hâlâ sıfırken bu işi bırakın.
İşlem yaparken başarıya ulaşmanın farklı yolları olabilir; ancak bazı ölçütler, piyasayı ve davranışlarınızı daha düzenli ve yapılandırılmış hâle getirir.
Bahsi geçen bilgileri özetlemek açısından, günlüğünüzde kullanabileceğiniz bazı noktaları aşağıdaki örnekte bulabilirsiniz. Örnekte gerçek piyasa fiyatları ve hesaplamalar kullanılmamıştır.
Tarih: 26 Eylül
İşlem enstrümanı: EURUSD
Zaman aralığı: 15 dakika
Giriş: 1.09445 10:48
Çıkış: 1.09017 12:48
Pozisyon büyüklüğü: 3
Girişteki bakiye: 20.000£
Çıkıştaki bakiye: 21.035£
Kâr/zarar: +1.035£
Ekran görüntüleri:
İşleme neden tam olarak bu noktada başladığınızı ve zarar durdur çizgisini nereye koyduğunuzu net bir şekilde açıklayan bir giriş noktası ekran görüntüsü. Çıkış noktasındaki grafik ekran görüntüsü de en az bunun kadar önemlidir, çünkü işlemden çıktıktan sonra ne olduğunu gösterir. Daha sonra bunun en iyi çıkış seçeneği olup olmadığını analiz edebilirsiniz.
Temel analiz
İşlem kararınızı etkileyen olaylar hakkında birkaç cümle yazın.
Teknik analiz
Grafik analiziniz doğrultusunda neden işleme girdiğinizi açıklayın.
Zihinsel durum
Nasıl hissettiğinizi not edin. Duygusal olarak nötr müydünüz, yoksa stresli, kaygılı ya da öfkeli miydiniz?
İşlem planı
Bu noktada, planınıza sadık kalıp kalmadığınızı ve işlem sisteminizin öngördüğü adımları uygulayıp uygulamadığınızı değerlendirin. Yoksa başka faktörlerden veya duygusal durumunuzdan dolayı yoldan mı saptınız? Kendinize karşı acımasızca dürüst olun!
Sonuç ve analiz
Bu bölümü atlamayın! Önceki tüm adımlar sizi buraya ulaştırdı. Doğru kararlarınızı, hatalarınızı ve beklenmedik piyasa durumlarını düşünün. Kısa sürede, sizin için en iyi sonuçlara yol açan uygun koşulların bir modelini çıkarmaya başlayacaksınız. Ayrıca işlemlerinizle daha fazla ilgilenecek ve istikrarlı, disiplinli bir günlük tutma alışkanlığı edineceksiniz.
Hemen bugün günlük tutmaya başlayın!
Kendinizi geliştirme ve performansınızı artırma fırsatını değerlendirin. Kulağa karmaşık gelebilir ama kesinlikle çaba harcamaya değer!
Günlüğünüze neyi, nasıl ya da ne zaman yazmanız gerektiğini kimse söylemeyecek. Bilgi edinmeye koşulsuz istek duyan, bağımsız, motive bir girişimci olarak tamamen kendiniz olabilirsiniz.
Günlük tutarak kısa sürede tüm başarılı profesyoneller gibi planına kesinlikle bağlı kalan, piyasa dalgalanmalarının sonuçlarını isabetli şekilde öngören ve başarı yolculuğunu günlüğüne kaydeden disiplinli bir trader olacaksınız.
Bu bir iltifat değil, gerçek. Siz titiz ve dikkatli bir trader'sınız. Yanınızda FBS varken sizi kimse durduramaz.
Öğrenme süreciniz verimli geçsin!