Milyarderlerin başarı hikayeleri genellikle eğitimli, hırslı, son derece karizmatik, cesur ve zeki bir kişinin, hayatını değiştiren bir yatırım kararı almasıyla başlar. Dr. Herbert Wertheim bu tanımların hiçbirine uymuyordu; ta ki ilk milyarını kazanana kadar. Peki sırrı neydi?
Umut vadetmeyen bir çocuk
Herbie Wertheim, 1939 yılında Philadelphia’da doğdu. Yahudi göçmeni olan ailesi, II. Dünya Savaşı’nın hemen ardından Florida’ya taşınıp küçük bir fırın işletmeye başladı. Herbie'nin okul hayatı sorunluydu. Disleksisi vardı ve dersleri asıp mahallenin serserileriyle takılmaya başlamıştı. 16 yaşında devamsızlık suçlamasıyla hâkim karşısına çıktı. Önünde iki seçenek vardı: ABD donanması ya da ıslahevi. Genç Herbie, donanmayı seçti. İşte hayatının dönüm noktası da bu oldu.
Başarıya giden uzun yol
Donanma, okulda ve aile içinde şiddet görmüş bu "aptal" çocuğu, kendine güvenen bir genç adama dönüştürdü ve Herbie’nin derinlerde yatan hırsını ortaya çıkardı. Birdenbire bir dâhiye dönüşmüştü; kimya, fizik ve mekanik çalışmaya başladı. Yatırım yapma fikriyle de ilk kez donanmadayken tanıştı. Soğuk Savaş tüm hızıyla devam ediyordu ve Amerikan havacılık hisseleri yükselişteydi. Wertheim, donanma maaşını Lear Jet hisselerine yatırdı ve işte her şey o zaman başladı.
Donanmanın ardından Herbie bir süre satış temsilciliği yaptı; ne yapmak istediğine karar vermeye çalışıyordu. 1963’te optometri okumak için üniversiteye gitti ve özel muayenehanesini açtı. 12 yıl boyunca bu işi yürüttü. Renkli camları tekrar şeffaf hale getiren kimyasal bir nötralizatör icat etti ve bu buluşuyla zengin oldu. Yani neredeyse...
Büyük yatırımlara giriş
Wertheim, göz sağlığı ürünleri alanındaki deneylerini ticarileştirmek için Brain Power Inc.’i (BPI) kurdu. Zamanla ürünlerini Bausch & Lomb, Zeiss ve Polaroid gibi dev şirketlere satmaya başladı. Herbie bu sayede iyi paralar kazandı, ama eğer yalnızca bununla yetinseydi, bugün böyle ilham verici bir hikayenin kahramanı olmazdı.
BPI çok büyük bir şirket değildi. Aslında Herbert hiçbir zaman devasa bir şirket yönetmek istemedi. Tek istediği, yatırım yapacak parasının olmasıydı ve BPI bu amaca gayet iyi hizmet ediyordu. Herbert, patentlerinden kazandığı parayı teknoloji, kimya, havacılık gibi bildiği alanlara yatırdı. Bir zamanların o dışlanmış çocuğu, Apple, IBM, 3M, Microsoft ve Intel hisselerini henüz efsane yatırım araçları olarak ünlenmelerinden çok uzun yıllar önce alan bir yatırımcıya dönüştü. Bu yatırımlar yıllar içinde ona tam 2.3 milyar dolarlık bir servet kazandırdı.
Alınacak dersler
Peki, yatırım yapacağı şirketleri nasıl seçti? Hangi kural ve ilkelere göre hareket etti? İşte bunlardan bazıları:
İnandığınız şeylere yatırım yapın
Eğer bir şirketin fikrî mülkiyetine inanıyorsanız, yani gerçekten iyi bir ürün sattığını düşünüyorsanız, değeri düşüyor gibi görünse bile bu tercihinden vazgeçmemelisiniz. Herbie'nin düşüncesi şuydu: “Eğer bir şeyi hissesi 13 dolarken beğeniyorsan, 12, 11 ya da 10 dolarken de beğenmelisin”. Yatırımınızı ikiye katlayın ve bekleyin. Değer kaybı, zamanla bu yatırımı daha da kârlı hale getirir.